Προβληματισμοί πάνω στο πρόσφατο νομοσχέδιο για την εξωσωματική γονιμοποίηση και τη κρυοσυντήρηση ωαρίων.
Από «Μαμά Μπαμπάς και Παιδιά»
Πρόσφατα ανακοινώθηκε από το υπουργείο Υγείας η έγκριση από το υπουργικό συμβούλιο νομοσχεδίου που αφορά τη γυναικεία γονιμότητα και διατείνεται πως υποστηρίζει τα γυναικεία αναπαραγωγικά δικαιώματα.(1)
Αφορούν την οικονομική στήριξη της εξωσωματικής γονιμοποίησης γυναικών ηλικίας έως και 54 ετών και της κρυοσυντήρησης των ωαρίων οποιασδήποτε γυναίκας. Κρυοσυντήρηση είναι η κατάψυξη των ωαρίων ώστε να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον, μέθοδος που επιλέγεται από γυναίκες που κινδυνεύουν να χάσουν τα ωάριά τους λόγω νοσήματος ή τοξικής θεραπείας και δεν θέλουν να χάσουν τη δυνατότητα μελλοντικής απόκτησης παιδιών.
Η πολιτεία προτίθεται να γενικεύσει τη δυνατότητα κρυοσυντήρησης ωαρίων από όλες τις γυναίκες άγαμες ή διαζευγμένες ή έγγαμες οι οποίες θα μπορούν ακόμη και χωρίς να συντρέχει ιατρικός λόγος και ανεξάρτητα από την συγκατάθεση του συζύγου ή συντρόφου -εφόσον υπάρχει-, να διαχειρίζονται τα ωάριά τους και να τα υποβάλλουν σε κρυοσυντήρηση για πιθανή μελλοντική χρήση.
Ενώ η κρυοσυντήρηση αποτελεί κατά παραχώρηση σχετική «διέξοδο» για γυναίκες που κινδυνεύουν να χάσουν τα ωάριά τους, (π.χ από έναρξη χημειοθεραπείας), ωστόσο η αδιάκριτη υποστήριξη του μέτρου σε όλες τις γυναίκες είναι δυνητικά προβληματική. Το ίδιο επίσης και η οικονομική στήριξη της εξωσωματικής σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας.
Η διαδικασία λήψης και συντήρησης ωαρίων περιλαμβάνει ορμονικούς και χειρουργικούς χειρισμούς, ενώ η επακόλουθη κύηση επιτυγχάνεται πάντα με εξωσωματική γονιμοποίηση και εμφύτευση των εμβρύων. Σε όλες αυτές τις τεχνικές υπάρχει αυξημένος ιατρικός κίνδυνος για την μητέρα και το παιδί,(2) ενώ η εμφύτευση προϋποθέτει επιλογή των κατάλληλων εμβρύων και απόρριψη των μειονεκτούντων, δηλαδή πρώιμη θανάτωση ανθρώπων το οποίο καθιστά τη μέθοδο μη αποδεκτή. (3)
Η δυνατότητα γενίκευσης της μεθόδου στις υγιείς γυναίκες που απλά αναβάλλουν τη τεκνογονία από επιλογή ή για προσωπικούς λόγους, δημιουργεί την παραπλανητική αντίληψη πως η κρυοσυντήρηση είναι εγγύηση για την μελλοντική απόκτηση παιδιού. Η γυναίκα επιλέγει και κρατά τα ωάρια, αλλά σύμφωνα με τις στατιστικές, η πρόοδος της ηλικίας κάνει την εγκυμοσύνη όλο και πιο απίθανη για λόγους που δεν αφορούν μόνο τα δικά της ωάρια.(4)
Στη διαδικασία αυτή θα έχει λόγο μόνο η ίδια – και αυτό θεωρείται προώθηση της γυναικείας ισότητας και των δικαιωμάτων της. Εφόσον -θα υποστήριζε κάποιος- τα ωάρια ανήκουν στο σώμα της γυναίκας, γιατί να μην τα χρησιμοποιεί ή να τα διαθέτει κατά την επιθυμία της; Γιατί για να διαχειρισθεί ένα βιολογικό υλικό που της ανήκει πρέπει να λαμβάνεται συγκατάθεση και από τον σύζυγο;
Εδώ όμως δεν πρόκειται για κοινό βιολογικό υλικό. Πρόκειται για κύτταρα που καταψύχονται με την προοπτική να γονιμοποιηθούν στο μέλλον και να δημιουργήσουν παιδιά. Οπότε το θέμα έχει και άλλες διαστάσεις. Δεν αφορά δηλαδή απλά τα αναπαραγωγικά δικαιώματα της γυναίκας, αλλά εμπλέκεται και ο σύζυγος προς τον οποίο η γυναίκα έχει υποχρεώσεις, και τα παιδιά που θα δημιουργηθούν των οποίων θα είναι η βιολογική μητέρα.
Εάν η μέθοδος δεν εφαρμοσθεί με την συγκατάθεση του συζύγου, οπότε η μελλοντική γονιμοποίηση δεν πρόκειται να γίνει με το γενετικό υλικό του, τότε με ποια προοπτική η έγγαμη γυναίκα θα καταψύξει τα ωάριά της; Ποια θα μπορούσε να είναι η χρήση του γενετικού υλικού της, χωρίς τη συγκατάθεση του άντρα της; Να τα χρησιμοποιήσει για μια νέα μελλοντική «σχέση» της; Να τα δωρίσει; Να τα πουλήσει; Να γίνει ενδεχομένως συνεργός σε κάποια ομόφυλη ή άλλη τεκνοποίηση παραχωρώντας το γενετικό της υλικό; Να δημιουργηθούν δηλ. δικά της παιδιά με γονιμοποίηση των ωαρίων της από άτομο διάφορο του συζύγου, και ενώ είναι έγγαμη, και εκείνα να ζήσουν μακριά από εκείνη και το σύζυγό της, σε κάποιο άλλο σπιτικό; Και γιατί ο σύζυγος δεν πρέπει να έχει λόγο σε αυτές της επιλογές, εφόσον πρόκειται για τη δική του γυναίκα που θα κάνει παιδιά με κάποιον «ξένο», έστω και με τεχνητή μέθοδο…
Τα ίδια προβλήματα βιοηθικής φύσης προκύπτουν και σε όλες τις άλλες περιπτώσεις που η υγιής γυναίκα θα συντηρεί το γενετικό της υλικό για μελλοντική χρήση χωρίς να απειλείται με καταστροφή του από νόσο ή τοξική θεραπεία. Η γυναίκα θα μπορεί να διαθέσει τα ωάριά της για χρήση από άλλα άτομα, να προκύψουν βιολογικά παιδιά δικά της που ίσως δεν θα συναντήσει ποτέ, θα ζήσουν σε ποικίλες «μορφές οικογένειας» ή θα μπορεί η ίδια να επιλέξει να δημιουργήσει μια δική της μονογονεϊκή «οικογένεια» με κάποιον άρρενα δότη στο μέλλον, δημιουργώντας έτσι ένα παιδί ορφανό «από κούνια» από τον πατέρα του.
Ως προς την υποβοήθηση της αναπαραγωγής στην ηλικία των 54 χρόνων… τι να πούμε… Είναι τόσο υποκριτική η πρόθεση για βοήθεια… Το εκπαιδευτικό, ιατρικό και νομικό σύστημα προωθεί τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, την αντισύλληψη, την άμβλωση και ορίζει τη μητρότητα ως οπισθοδρόμηση και θυματοποίηση. Σε μια χώρα που δημογραφικά καταρρέει, η επίσημη κρατική πολιτική ωθεί τη γυναίκα της ηλικίας που είναι υγιής και γόνιμη, στην άμβλωση. Ακόμη και η πολυδιαφημιζόμενη κρυοσυντήρηση των ωαρίων από την υγιή γυναίκα είναι άλλο ένα τέτοιο μέτρο αναβολής της τεκνογονίας…
Και αφού η γυναίκα έχει υποστεί επί σειρά ετών αυτή την ψυχολογική και σωματική κακοποίηση της φύσης της, έρχεται το κράτος να την “παρηγορήσει” στην ηλικία των 54 ετών παρέχοντάς της οικονομική στήριξη να κάνει τα παιδιά που πριν χρόνια τη βοηθούσε να απορρίψει. Η απόκτηση όμως παιδιού σε αυτή την ηλικία αντιστοιχεί σε ένα “βιολογικό θαύμα” ώστε το να θεωρηθεί πως το μέτρο της δίνει ρεαλιστική ελπίδα να αποκτήσει παιδί (4) ή είναι ένα σοβαρό μέτρο δημογραφικής στήριξης της Ελλάδας, δύσκολα γίνεται πιστευτό.
Γιατί θα έπρεπε το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας να στηρίξει αυτές τις αναπαραγωγικές επιλογές που είναι αντιφατικές και αντίθετες με το αληθινό συμφέρον των ανθρώπων;
Ο νόμος τάχα προωθεί την αναπαραγωγική δικαιοσύνη και τα δικαιώματα των γυναικών. Ο ισχυρισμός αυτός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Από ότι φαίνεται το νομοσχέδιο είναι μια παγίδα για την γυναίκα, εξυπηρετεί τη βιομηχανία της γονιμότητας, και θα δημιουργήσει πληγές στην οικογένεια και τη κοινωνία. Είναι σαφές πως δεν προσφέρει τίποτα στο δημογραφικό πρόβλημα της πατρίδας, γιατί ελάχιστα παιδιά θα γεννηθούν στη πράξη… Θυματοποιεί τη γυναίκα δημιουργώντας της αυταπάτες για την απόκτηση παιδιών, κάνει εύκολο εμπορικό στόχο τα ωάριά της και δημιουργεί παιδιά -προϊόντα κατά παραγγελία. Ανθρώπους που δημιουργήθηκαν έξω από μια σχέση αγάπης, θα μεγαλώσουν ίσως εκτός μιας παραδοσιακής οικογένειας και ετερόφυλου γάμου, μακριά από τους βιολογικούς τους γονείς, με μητέρες μεγάλης ηλικίας, με ό,τι τα παραπάνω συνεπάγονται.
Ποιος θα μιλήσει για τα χαμένα δικαιώματα αυτών των παιδιών;
Συνοψίζοντας: Μέσα από το κείμενο αναδείξαμε τα κοινωνικά κυρίως προβλήματα που εγκυμονεί το νομοσχέδιο. Τα πνευματικά ζητήματα που προκύπτουν για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς από τη χρήση αυτών των μεθόδων είναι τεράστια. Δεν είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτά. Όλα διώχνουν τη χάρη του Θεού και είναι ασύμβατα με ένα χριστιανικό γάμο και χριστιανική οικογένεια. Πολύ λυπηρή κατάσταση. Θεωρούμε πως το νομοσχέδιο είναι ενάντια στο αληθινό συμφέρον της γυναίκας, των παιδιών και της οικογένειας και θα δώσει ένα βαρύ χτύπημα στους ανθρώπους και την κοινωνία της πατρίδας μας.
